Hình xoắn ốc - Yoshimoto Banana

Hôm ấy, tôi vẫn còn váng vất bởi cơn say đêm trước nên suốt cả buổi chiều không làm việc được.

Tôi sống bằng nghề viết văn. Thật ra, hôm ấy cũng có công việc phải làm gấp, là viết bài văn kèm theo các bức hình chụp phong cảnh của một nhiếp ảnh gia nọ, nhưng đầu óc tôi đau nhức quá, không làm sao mà chui vào thế giới sóng biển tơi bời của các hình chụp ấy được.

Công việc làm chung với người khác như thế thật hứng thú. Nhất là những việc làm chung với người nào sáng tạo được những thứ mình thích. Những lần như thế, tôi luôn luôn có cảm giác như là họ nhìn suốt được vào trong não của mình vậy. Như tôi đã hứa hẹn trước với họ từ lúc nào rồi. Hứa hẹn đâu từ thuở xa xưa kia.

Thế nhưng hôm ấy thì tôi đành nằm dài suốt ngày trên giường, ngắm bầu trời trong vắt mùa thu. Vẻ trong suốt hoàn toàn đến vô tận, không hiểu sao, khiến tôi cảm thấy như bị phản bội gì đấy.

Tôi lại khổ sở vì tiếng đàn vĩ cầm vụng về đứa trẻ láng giềng đang tập luyện. Những âm sắc thô tạp chảy tràn rịn thấm khắp cả khoảng không trung xanh trong phản chiếu trong lòng tôi. Càng vụng về, càng thô kệch, lại càng quấn quít vào màu xanh mơn mởn mà tôi nhắm mắt lại cũng vẫn thấy rõ ràng.

Nhắm mắt lại mà nghe thì chồng lên hình ảnh khung trời trong xanh ấy, tôi nhớ lại hàng lông mi của một người đàn bà. Người ấy lúc nào không tìm ra lời thì hay vừa nói "Nghĩa là..." hay "À...", vừa nhắm mắt lại; trên mí mắt màu trắng, viền lông mi đột nhiên nổi đậm hẳn lên, và lông mày hơi nhíu lại, khiến tôi có cảm giác đặc thù là tôi hiểu được hoàn toàn tâm tính của nàng: vừa gắng trầm tĩnh vừa bồn chồn lo lắng.

Lúc hiểu ra thế thì tôi luôn luôn khiếp sợ. Tim như sắp ngừng đập. Bởi từ trước đến nay, một khi hiểu ra mất rồi thì chưa lần nào, chuyện đời lại diễn tiến thuận lợi cả.

Lại nữa, không hiểu sao tôi càng sợ lúc nàng nhắm mắt lại một hồi như thế. Lo sợ hoang mang một hồi, cuối cùng (nói thế chứ cũng chỉ trong một khoảng ngắn thôi) nàng mở to mắt ra, trở ngược lại thành sáng láng, và nói, chẳng hạn: "Hiểu ra được là điều tuyệt vời!". Tôi nghĩ nàng là người đơn thuần, nhưng không ghét được. Mà sự đơn thuần ấy lại là đức hạnh nữa. Phân tích như thế, tôi lại thầm hổ thẹn vì mình thì không có chút đức hạnh nào cả.

Hẹn gặp nàng đêm nay đấy, nhưng tôi cảm thấy hơi phiền toái. Bởi dạo gần đây, nàng lúc nào cũng như muốn nói với tôi điều gì đấy.

-"9 giờ tối, ở tiệm mọi khi ấy nhé."

Hẹn nhau như thế, nhưng tiệm ấy thì 8 giờ tối đã đóng cửa rồi; mà lối nói ấy cũng có vẻ làm điệu làm bộ quá!

Tôi gọi điện thoại để bỏ hẹn, nhưng chỉ có tiếng máy nhận chuyển lời lặp đi lặp lại rằng nàng đi vắng. Tôi hoàn toàn chẳng biết dạo này lúc không đi làm thì nàng ở đâu hay làm gì.

Không làm sao hơn, tôi đành đi đến chỗ hẹn.

Góc phố tối không một bóng người, chỉ có gió thu chiếm trọn. Quẹo qua đường này đường khác cũng chỉ thấy ánh trăng chiếu xuống đêm buồn. Trong không khí trong veo, thời gian ngưng đọng lạ lùng. Gió mát cuốn đi những ý nghĩ không có lối thoát, tù đọng thành bóng tối thung lũng giữa những toà bin-đinh.

Ðúng là tiệm ấy đã đóng cửa rồi. Trước tiệm chẳng thấy nàng đâu. Ðấy là một tiệm tạp hoá bán đồ ngoại quốc, phía trước là quán cà phê có khung kính.

Tôi thích những thứ mà lằn ranh phân định giữa chúng tan chảy vào nhau như thế. Ðêm và ngày, nước xốt trên đĩa, tạp hoá tràn lấn qua cà phê,... Ảnh hưởng từ tình yêu nàng đấy. Nàng giống như ánh trăng đêm. Ánh sáng trắng mờ như sắp tắt từ các thang màu xanh nhạt.

Tôi đến gần, dòm vào bậc thang dẫn lên cửa tiệm, cũng chẳng thấy nàng đâu.

Nhưng nghe có tiếng gọi tôi. Âm vang có hơi đùng đục, kỳ dị. Cảm thấy như nàng đang ở trên mây nơi thiên đàng gọi với xuống tôi nơi trần gian này.

Tôi nhìn lên thì hiểu ra là, từ phía trong tiệm tối om, sau lưng là đám bàn ghế màu trắng nổi nhờ nhờ, nàng gọi tôi qua khung kính. Nàng cười, vẫy tay gọi, và từ bên trong, mở cửa cho tôi.

-"Làm sao mà vào trong ấy được thế?" Tôi hỏi.

-"Nhờ được chủ tiệm cho mượn chìa khoá đấy chứ." Nàng nói.

Bước vào trong thì thấy căn tiệm mờ tối, nhiều đồ vật la liệt như trong viện bảo tàng, tiếng chân bước, tiếng nói vang vọng to lớn dị thường, không có vẻ gì là căn tiệm mà chúng tôi vẫn thường hẹn hò chờ nhau ở đấy. Chúng tôi như hai vong linh lạc từ ban ngày đến, ngồi vào bàn đối mặt nhau. Nàng lấy chai nước ngọt từ tủ lạnh trong tiệm, rót vào cốc úp trên bồn rửa chén bát.

-"Tự tiện dùng của người ta như thế cũng được sao?" Tôi hỏi.

-"Ðược chứ, chủ tiệm đã cho phép rồi mà." Nàng đáp từ phía bên kia quầy.

-"Bật đèn lên không được sao?" Tôi hỏi, vì không an tâm trong bóng tối u ám như thế này.

-"Không được đâu. Khách người ta đòi vào theo."

-"Thế cứ ở trong tối như thế này mãi sao?"

-"Thế mới vui chứ!". Nàng nói, và như một cô hầu bàn, mang đến cốc nước ngọt đặt trên khay.

-"Không có bia à?"

-"Chứ anh còn say từ tối hôm qua kia mà!"

-"Sao em biết?". Tôi ngạc nhiên. -"Anh nói cho em biết rồi sao?"

-"Anh nhắn vào máy ghi điện thoại như thế mà." Nàng cười khúc khích.

Tôi an tâm. -"Ðến tối rồi, chắc không sao đâu."

-"Vậy thì được." Nàng nói, và bước đến tủ lạnh lấy bia cho tôi.

Có vẻ gì bất thường sao đâu. Nàng tươi cười còn nhiều hơn ngày thường nữa, và tiếng gót giày của nàng vang vọng lớn như đi xa dần ra. Tôi linh cảm sắp có điều gì không hay xảy ra. Mà bia uống trong bóng tối cũng chẳng thấy ngon lành gì. Cứ như là đang uống ở Bắc cực loáng ánh sáng vàng và rờn rợn lạnh. Vì chỗ rượu còn sót lại trong người và bóng tối nhờ nhờ như trên cung trăng ấy mà cảm giác say rượu lan khắp người tôi ngay.

-"Tuần sau em đi dự một khoá học đấy." Nàng nói.

-"Khoá gì thế?" Tôi hỏi.

-"Trong đám bạn em, có cô đang khổ tâm vì nhiều thứ chuyện, mới tìm ra khoá học ấy, nhưng bảo là kịch liệt lắm, nên nhờ em đi cùng đấy."

-"Kịch liệt lắm à?"

-"Nghe đâu, sẽ tẩy sạch trong não đấy. Không phải là loại khai phát năng lực hay toạ thiền suy tưởng thường nghe nói, mà là tẩy sạch hoàn toàn đến trống không kia đấy. Và làm lại được nữa kia. Không chừng quên được tất cả mọi chuyện, quên hết những chuyện không cần thiết đối với mình. Nghe hứng thú quá chứ nhỉ?"

-"Hứng thú gì đâu. Cần thiết hay không thì ai quyết định được chứ?"

-"Thì đặt cược thế đấy chứ. Chắc thế. Không chừng quên tuốt được tất cả mọi chuyện mà lâu nay mình cứ ngỡ là quan trọng cho mình lắm."

-"Nghĩa là những chuyện mình quyến luyến, gắn bó lắm?"

-"Có vẻ không chỉ thế thôi đâu. Em đoán là bạn em bị bệnh tâm thần do cú sốc từ chuyện ly dị, nên muốn tìm cách quên đi, nhưng em nghĩ có lẽ cô ấy sẽ không quên đi được đâu."

-"Thế thì đừng đi!" Tôi nói.

-"Nhưng mà, em đâu có thể để cho bạn em đi một mình được. Mà cũng đã chịu nghe cô ấy thổ lộ tâm sự rồi." Nàng nói. -"Vả lại, em cũng muốn biết. Chứ không đi thì làm sao hiểu được là tốt hay không tốt?"

-"Không tốt đâu, những thứ như thế. Quên hết mọi chuyện thì làm sao mà tốt cho được?"

-"Quên đi là chuyện không nên sao? Ngay cả những gì mình ghét cũng không nên quên à?"

-"Phải tự mình quyết định cho mình chứ." 

-"Không sao đâu, nghĩa là..." Nàng nhắm mắt lại để chọn lời nói. Rồi mở mắt ra, nói tiếp. -"À, mà ít nhất thì những gì về anh thì em sẽ không quên đâu."

-"Làm sao biết được là sẽ không quên?"

-"Biết được chứ, đừng lo." Nàng tươi cười nói, nhưng sâu kín nơi đáy lòng, nàng hiểu nỗi bất an của một con người khác trong chính mình. Ðến như nghe rõ được nỗi bất an ấy nữa kia. -"Em muốn quên chính mình lúc nghĩ đến chuyện muốn quên mất đi tất cả những gì về anh."

Tôi nghe đau đớn vì lời nói ấy, không còn muốn thuyết phục nàng nữa.

-"Chuyện hai đứa mình từ trước đến nay, tất cả mọi việc đều bị quên mất đi không chừng." Nàng nói.

Tôi cười lớn: -"Chuyện ngàn năm mà quên tuốt cả được sao?"

Nàng cũng cười theo. Lúc nàng nói lời ấy, âm vang sâu đậm của giọng nói tươi vui khiến tôi có cảm giác là nàng nói thật. Cả ngàn năm kia à?

-"Quên cả lần đầu tiên đi chơi xa với nhau sao?"

-"Lúc đó mới 19 tuổi gì đấy thôi nhỉ."

-"Ðúng rồi, lần ấy đã qua đêm nơi quán trọ, bị bà người làm tai quái trong quán bảo là cô vợ trẻ quá nhỉ đấy."

-"Mà hai đứa mình, tuổi có khác nhau mấy đâu." Tôi nói.

-"Bởi anh trông già hơn tuổi đấy...... Phòng rộng quá, mà trần nhà tối quá, làm em sợ."

-"Nhưng mà, nửa đêm ra vườn thì trời sao đẹp quá chứ."

-"Ðúng vào mùa hè, mùi cỏ thơm..."

-"Tóc em thật ngắn..."

-"Thế rồi mình trải nệm bên nhau, ngủ."

-"Ừm."

-"Anh kể chuyện ghê rợn quá, em hết dám đi tắm suối nước nóng một mình."

-"Ði cả hai đấy thôi."

-"Rồi đã ôm nhau ở phòng tắm ngoài trời đấy nhỉ."

-"Ừm, cứ như là đang ở trong rừng ấy."

-"Trời đầy sao tuyệt đẹp...... A, nhớ quá!"

-"Thế thì giống như là chết đi ấy nhỉ."

-"Gì kia?"

-"Quên hết mọi chuyện đi ấy mà."

-"Ðừng nói nữa, làm em buồn quá đi mất."

-"Thế thì có giống như người ta làm trong phim Bay vút qua tổ chim cúc cu (One flew over the cuckoo's nest) không nhỉ?"

-"Phẫu thuật não thùy ấy à? Có lẽ không giống thế đâu." Nàng nhắm mắt lại. -"Chỉ quên đi chuyện gì không cần thiết mà thôi, chắc thế."

-"Chuyện anh ấy à?"

-"Không, nhưng mà em cũng chẳng hiểu chuyện gì là chuyện không cần thiết."

-"Hay mình ra ngoài đi. Ở đây im vắng quá, làm mình sa vào tâm cảm nặng nề."

-"Tiếng nói như bị cuốn hút vào, làm chuyện gì nói ra nghe cũng có vẻ quan trọng quá đáng. Này anh, mình đi xem quanh đây đi."

Hai đứa đi xem một vòng trong tiệm. Rất nhiều hàng hoá ngoại quốc bày la liệt trên rất nhiều ngăn tủ. Những chồng cốc, từng chiếc cốc chiếu sáng như những lăng kính chồng chất lên nhau, trông như tăng giá trị hẳn lên so với ban ngày.

Chúng tôi ra khỏi tiệm, khoá cửa cẩn thận như vừa ra khỏi phòng của mình. Bước ra ngoài, tức thì nghe gió đêm thổi đến, đồng thời cảm thấy thời gian cũng bắt đầu chuyển động.

-"Ði uống chút gì đi nhé."

-"Ðược lắm."

Ðột nhiên, tâm tình mình cũng nhẹ hẫng đi.

-"Chắc chắn là em sẽ bằng đủ mọi cách tìm ra được chuyện về anh, thế nào rồi cũng nhớ lại được." Ðang bước đi, nàng đột ngột nói như thế. -"Cho dù có quên mất đi nữa."

-"Nhớ lại được tất cả mọi chuyện sao?"

-"Chứ đã cùng anh đi xem đủ thứ, cùng ăn chung đủ món rồi kia mà. Cho nên, phong cảnh nào trên đời này cũng có hình bóng của anh cả. Như lúc đã đi ngang qua thấy em bé sơ sinh. Như lúc thấy những hoa văn tươi đẹp trong lòng đĩa dưới lớp thịt cá nóc trong suốt. Như cảnh pháo hoa trong đêm hè. Như cảnh trăng nấp sau mây trong trời chiều trên biển. Như lúc đạp nhằm chân ai dưới gầm bàn, mình nói xin lỗi. Như lúc được ai đấy tử tế nhặt giúp món đồ lên, mình nói cám ơn. Như lúc nhìn thấy ông cụ bước loạng quạng như người sắp chết đến nơi. Hay những con chó, con mèo mình đã thấy trong thành phố. Những cảnh sắc mình đã nhìn thấy từ trên cao xuống. Những lúc ra khỏi tàu điện hầm, gió tạt hơi nóng vào mặt mình. Lúc điện thoại reo nửa đêm,... Cả khi yêu thương người nào khác, nhìn hàng lông mày người ấy thì chắc chắn cũng sẽ có lại hình bóng ấy."

-"Như một sinh thể sống động thế à?"

-"Không..." Nàng lại nhắm mắt. Rồi mở mắt ra, hướng thẳng mắt như thủy tinh về phía tôi. -"Không đâu. Ðó là tâm cảnh của em kia."

-"Ra thế. Tình yêu của em là như thế đấy." Tôi nói, có chút ngạc nhiên.

Ðúng lúc ấy... Thoạt đầu, tôi chẳng hiểu chuyện gì đã xảy ra. Cứ như là sét đánh, tôi cảm thấy thân mình chao đi theo lằn sáng và tiếng động lạ thường. Ngay trên toà bin-đinh ở góc phố trước mặt bỗng sáng rực, lửa phụt lên, cùng với tiếng ầm nặng nề, những mảnh thủy tinh vỡ rơi lả tả như trong phim chiếu chậm.

Chỉ vài giây sau, từ mọi xó xỉnh của khu phố đang yên ngủ, người ta ào ào tuôn ra làm náo động cả lên. Từ xa, có tiếng còi hụ của xe cảnh sát, xe chữa lửa tiến lại.

-"Bom nổ!" Tôi nói, hưng phấn.

-"Chỉ có chúng mình trông thấy!... Không biết có ai bị thương không?"

-"Không đâu. Bin-đinh đó tắt đèn tối thui, chẳng thấy ai qua đấy cả mà. Chắc là nghịch phá gì đấy thôi."

-"Nếu thế thì không sao... Mà đẹp quá. Nói nghe chướng tai, nhưng trông cứ như là pháo hoa ấy."

-"Ðáng nể thật."

-"Thật đấy!" Nàng vẫn còn ngước nhìn lên bầu trời.

Nhìn khuôn mặt trông nghiêng ấy, tôi thầm nghĩ: Tình yêu của tôi có phần khác với em.

Như lúc em nhắm mắt lại đấy. Ðúng vào lúc ấy, trung tâm của vũ trụ tập trung vào em. Hình dáng em nhỏ bé vô cùng, khiến phong cảnh sau lưng em to rộng vô hạn. Lấy em làm tâm điểm, phong cảnh ấy nhanh chóng toả rộng ra với tốc độ kinh hồn. Phong cảnh ấy bành trướng đến tất cả mọi thứ tôi đã nhìn thấy từ trước đến nay, đến những chòm sao, đến tận không gian vũ trụ bao la thăm thẳm tối tăm, là giới hạn cùng cực từ đấy có thể nhìn thấy trái đất màu xanh này.

Tận đáy lòng, tôi vui mừng vô hạn trước cảnh sắc tráng tuyệt ấy.

Rồi em mở mắt ra, tức thì quang cảnh ấy hoàn toàn tiêu tán mất. Tôi thầm muốn em băn khoăn nhắm mắt lại một lần nữa.

Hai đứa suy tưởng khác hẳn nhau như thế, nhưng chúng tôi vẫn là đôi nam nữ của thời thái cổ. Mô hình tấm lòng yêu thương của Adam và Eve đấy. Trong mọi cặp nam nữ yêu thương nhau, tất cả người nữ đều có khuynh hướng biến thiên như thế, và tất cả người nam đều có giây phút ngưng đọng như thế. Cùng song song phản chiếu vào nhau đến vĩnh viễn theo hình xoắn ốc vô tận.

Như mô hình DNA, như vũ trụ to rộng.

Ðúng lúc ấy, kỳ diệu thay, nàng quay nhìn tôi, mỉm cười nói, như một lời giải đáp.

-"Ôi, thật là đẹp tuyệt vời. Hẳn là em suốt đời không quên được." 

Phạm Vũ Thịnh dịch

Sydney 06-2007

Ghi chú của người dịch : Truyện thứ ba trong tập "Thằn Lằn - Tokage - Lizard", dịch từ nguyên tác tiếng Nhật "Rasen" trong bản bỏ túi do nhà Shinchô Bunko tái bản lần thứ 13 năm 2002.